ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ
Variations on a theme by Periklis Koukos for violin & piano
EPN 1273
ISMN 979-0-69151-733-8
Σελίδες: 20
Μέγεθος: 235 x 320 mm
Οι Παραλλαγές σε ένα θέμα του Περικλή Κούκου ξεκίνησε να γράφεται τον Απρίλιο του 2009 στην Σαντορίνη. Η αίσθηση της άρσης που φέρει το θέμα διατηρείται και στις 9 παραλλαγές που γράφτηκαν. Από τις πρώτες που είναι τονικές (ή τουλάχιστον με κάποια τονικά κέντρα) μέχρι τις τελευταίες που φαίνεται τουλάχιστον αρμονικά να ξεφεύγουν από το θέμα, υπάρχει μία προσπάθεια για συνεχή αναφορά του αλλά και πρόσκρουσή του με αντιφατικά ρυθμικά και μελωδικά θέματα.
Οι δύο πρώτες παραλλαγές παρουσιάζονται attacca, συνεχόμενες μαζί με το θέμα. Στην πρώτη παραλλαγή το πιάνο αναλαμβάνει να μας υπενθυμίζει το θέμα και το βιολί παρουσιάζει τις εσωτερικές μελωδικές γραμμές. Στη δεύτερη παραλλαγή το θέμα σε τρίηχα δεκάτων έκτων και τριακοστά δεύτερα βρίσκεται πάλι στο πιάνο και το βιολί χρησιμοποιεί δευτερεύοντα θέματα που περιστρέφονται έντονα γύρω από το θέμα. Η τρίτη παραλλαγή παρουσιάζει το βιολί με ένα ρόλο πιο σολιστικό και έντονο ρυθμικό στοιχείο που δίνουν τα 7/8 σε συνάρτηση με μία εσωτερική πολυρυθμία (σε πολλά σημεία το πιάνο χωρίζει το μέτρο σε 4+3/8 ενώ το βιολί σε 3+4/8). Εδώ είναι και η πρώτη κορύφωση του έργου.
Η τέταρτη παραλλαγή παρουσιάζει στο βιολί το θέμα αυτούσιο στην πολύ ψηλή του περιοχή. Η αρμονία στο πιάνο με διαστήματα, τέταρτης και σε πέμπτης αυξημένα και ελαττωμένα παραπέμπει στην ιμπρεσσιονιστική σχολή. Στην πέμπτη παραλλαγή που έχει τη μορφή αυτοσχεδιασμού και cadenza, η παρουσία του πιάνου είναι διακριτική και σε κάποια σημεία απουσιάζει εντελώς. Η έκτη παραλλαγή, η δεύτερη κορύφωση, είναι στο τέμπο του βαλς. Μία “πολεμική” παραλλαγή με σκληρές αρμονίες, το θέμα σε διαφωνίες και έντονο ρυθμικό στοιχείο.
Η έβδομη παραλλαγή είναι ίσως η πιο λυρική από τις εννέα. Το πιάνο ακούγεται βαθιά και επιβλητικά ενώ το βιολί από τη μελωδία στα μπάσα, που περιστρέφεται σε ημιτόνια γύρω από τις νότες του θέματος στην αρχή, εκτοξεύεται προς το τέλος με αρμονικούς σε μία διάθεση εξαΰλωσης. Η όγδοη παραλλαγή προσπαθεί να συγκεράσει το βιολί που παρουσιάζει πολύ εκφραστικά μέρος του θέματος με ένα συνεχόμενο-επίμονο μοτίβο του πιάνου. Η τελευταία παραλλαγή με την σημείωση να παιχτεί όσο το δυνατόν γρηγορότερα, αναδεικνύει τα σολιστικά-δεξιοτεχνικά προσόντα του βιολιού σε σημείο προκλητικό και ξέφρενο.
Μεγάλο ευχαριστώ στους δύο πολύ καλούς μου φίλους και εξαίρετους μουσικούς που επιφορτίστηκαν με το βάρος της πρώτης παρουσίασης του έργου, τον Δημήτρη Αγγελίδη και τον Δημήτρη Κούκο, στους οποίους (βεβαίως) και αφιερώνω το έργο αυτό.
Κωνσταντίνος Γρηγορίου
|