|
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΦΛΩΡΟΣ
Ακρόαση και Κατανόηση
Η Γλώσσα της Μουσικής και η ερμηνεία της
Μετάφραση - Επιμέλεια: Δρ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Δ. ΚΑΚΑΒΕΛΑΚΗΣ
EPN 1413
ISBN 978-618-5313-33-3
Σελίδες: 320
Μέγεθος: 150 x 220 mm
Εισαγωγικό σημείωμα για την ελληνική έκδοση
Η πολυδιάστατη και εμπεριστατωμένη πραγματεία του καθηγητή ιστορικής μουσικολογίας στο Πανεπιστήμιο του Αμβούργου Κωνσταντίνου Φλώρου «Ακρόαση και κατανόηση. Η γλώσσα της μουσικής και η ερμηνεία της» (Hören und verstehen: Die Sprache der Musik und ihre Deutung) κυκλοφόρησε πρωταρχικά στην Γερμανία το 2008 από τον περιώνυμο μουσικό εκδοτικό οίκο Schott και απέκτησε μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα σημαντική απήχηση στο ευρύτερο παγκόσμιο μουσικόφιλο κοινό αλλά και στους ειδικούς ερευνητές που ασχολούνται με τα θέματα του τρόπου ακρόασης της μουσικής και τις συσχετιζόμενες δυνατότητες κατανόησής της.
Η μεθοδολογική και συστηματική σκέψη του συγγραφέα που αναπτύσσεται σαν ένα καλειδοσκοπικό μωσαϊκό στην έρευνα αυτή δεν εξετάζει μόνο το γνωσιακό, πρακτικό ερμηνευτικό και συναισθηματικό πεδίο προσέγγισης της ανθρώπινης μουσικής ενεργητικής ανταπόκρισης. Εδώ διερευνάται με μια ιδιαίτερη συστηματική προσέγγιση η συμβολή των ηχοχρωμάτων, οι δυναμικές διαδικασίες, οι ίδιοι οι μουσικοί χαρακτήρες και οι εκφράσεις αλλά συνάμα και αυτές οι βαθύτερες διαστάσεις της ανθρώπινης αντίληψης που συσχετίζονται με την μυσταγωγική αινιγματική εμπειρία της εσωτερικής ακρόασης και της πολυδιάστατης και περίπλοκης σχέσης της με το ασυνείδητο. Σε αυτά προστίθενται η σύμπραξη των αισθήσεων και το φαινόμενο της συναισθησίας. Στη μελέτη αυτή μέσα από εμπεριστατωμένα παραδείγματα φωταγωγείται ο τρόπος που μεγάλοι στοχαστές, φιλόσοφοι, επιστήμονες και μουσουργοί περιέγραψαν το βίωμα της δικής τους μουσικής ενδοσκόπησης και εμβάθυνσης στον κόσμο της μουσικής.
Η πιθανή δυνατότητα σύνδεσης της ανθρώπινης εσωτερικής ακρόασης με τη συνείδηση της ίδιας της μουσικής αναδεικνύεται σε ένα κεντρικό ζήτημα αποκωδικοποίησης με διαχρονικό χαρακτήρα στη διερευνητική αναζήτηση του συγγραφέα και αφορά την μεθοδολογική δυνατότητα αποκάλυψης του ίδιου του απολεσμένου μουσικού νοήματος και την ευτυχή συνάντησή μας με την υψηλή μουσική πνευματικότητα και τον μύθο ως απόηχο του αρχαίου κόσμου. Κάθε φορά εκ νέου δύναται να μας επαναπροσεγγίζει μέσα από την αδιόρατη ακροαματική διαδικασία μιας αέναης ηχητικής ανακύκλησης.
Τι είναι ένας ολοκληρωμένος ακροατής; Ποια ήταν η αντίληψη των τρόπων ακρόασης τους προηγούμενους αιώνες ή ακόμα και κατά τον Μεσαίωνα; Πόσο σημαντικό είναι να το γνωρίζουμε αυτό σήμερα; Πως θα πρέπει να αντιληφθούμε για παράδειγμα τη μουσική του Beethoven στις μέρες μας; Ποιο ήταν το αισθητικό, το διανοητικό και το κοινωνιολογικό υπόβαθρο της ενόργανης δημιουργίας του Beethoven και πως θα μπορούσε πιθανόν να επαναπροσδιοριστεί σε σχέση με τις γνώσεις μας για τις αρχικές προθέσεις του συνθέτη και τη βιογραφική του και πολιτισμική του ιδιαιτερότητα χωρίς να προβαίνουμε σε απρόβλεπτους πολιτισμικούς σχετικισμούς ακόμα και σε επίπεδο ερμηνείας;
Ποιες είναι οι διαστάσεις της μουσικής μέσα στον χώρο και τον χρόνο και πως αυτές αναδιαμορφώνονται και αναδιατυπώνονται μέσω της διαφορετικής οργάνωσης του ρυθμού και της μελωδίας στη μουσική θεωρία και πράξη μέσα στους αιώνες; Μπορεί άραγε η μουσική να υποκαταστήσει τους χαμένους συνεκτικούς ιστούς των κοινωνιών; Τι είναι η συνειρμική ακρόαση;
Τι ρόλο παίζει το ηχόχρωμα και τα μεγέθη φωτεινότητας στη μουσική;
Ποιες ήταν οι επιλογές του Messiaen στην ιεράρχηση του χρόνου, ποιες του Bernd Alois Zimmerman, ποιες του Skrjabin; Υπάρχει μια γλωσσολογική πτυχή στη μουσική; Πότε μια μουσική αποκτά χαρακτήρα; Πως αναπτύχθηκε η μουσική διαλογισμού και ποια είναι η σχέση της με τον αυτοσχεδιασμό και πως εξελίχθηκε; Από τι χαρακτηρίζεται μια συναισθηματική Ακρόαση και πως οι ψυχολογικές κατηγορίες και η αμφιθυμία των διαθέσεων μπορούν να επηρεάσουν πράγματι τη μουσική μορφή;
Αυτά τα διερωτήματα γύρω από το φαινόμενο της Ακρόασης αποτελούν μόνο ένα μικρό μέρος της γενικότερης συστηματικής ιστορικής προσέγγισης του Κωνσταντίνου Φλώρου στον πολύτιμο αυτό τόμο. Συνοδεύονται από επιλεγμένα υποδειγματικά παραδείγματα μουσικών έργων από τη Συμφωνική Μουσική, τη Μουσική δωματίου, την Όπερα, το Μουσικό Δράμα, την Προγραμματική Μουσική, την μουσική μπαλέτου, την ιμπρεσσιονιστική και ιερή μουσική από τον Verdi, τον Wagner έως και τον Leonard Bernstein και εκτείνονται γενικότερα σε αναφορές μουσικών έργων και συνθετών μέχρι και τον 21ο αιώνα. Πολύ σημαντική είναι η συμβολή γύρω από την ιστορική διασαφητική εκτίμηση του μουσικού Ηχόχωρου από την αρχαιότητα, στην αναγέννηση στα Κοντσέρτι των Ενετών Andrea και Giovanni Gabrieli, αλλά και στην εποχή των Wagner, Mahler, και Bruckner. Ο Επίλογος του τόμου ΠΕΡΙ ΣΙΩΠΗΣ ως Μικρό Δοκίμιο στην Πολιτιστική κρίση αναφέρεται πιο ειδικά στη σύνθεση της Σιωπής σε ένα μεγάλο ιστορικό Φάσμα της μουσικής δημιουργίας με ένα συμπυκνωμένο τρόπο καταλήγοντας με το απόσπασμα από μία ιστορική διάλεξη του Luigi Nono στη Γενεύη το 1983 «Αντί να αφουγκράζεται κανείς τη σιωπή, αντί να ακούει τους άλλους, ας ελπίζει ότι θα μπορέσει κάποτε ξανά να ακούσει τον εαυτό του για άλλη μια φορά». Αυτή η πρωτοποριακή ιστορική και συνάμα συστηματική αντίληψη και πρόταση του Κωνσταντίνου Φλώρου για έναν κατανοητικό τρόπο Ακρόασης της Μουσικής με τη δυνατότητα ταυτόχρονα ενός συναισθηματικού βιωματικού αγγίγματος καθιστά το βιβλίο αυτό ένα σύγχρονο εργαλείο και προσφορά για την ελληνική νεολαία με στόχο τον εμπλουτισμό της μουσικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα απευθυνόμενη στα Ωδεία, τα Μουσικά Κολλέγια, τις Δραματικές Σχολές και τα πανεπιστημιακά Μουσικά και Θεατρικά τμήματα.
Η επιτυχής μετάφραση του τόμου στην αγγλική γλώσσα που ήδη πραγματοποιήθηκε από το 2017 από τον Ernest Bernhardt Kabish στη σειρά διεθνών εκδόσεων της PL Academic Research διανύει τον έκτο χρόνο ύπαρξης της και διατίθεται στον αγγλόφωνο κόσμο. Ενώ η γερμανική έκδοση στην Ελλάδα ήταν γνωστή στους ακαδημαϊκούς της χώρας ήδη από τον πρώτο χρόνο έκδοσης της δεν έγινε εφικτή μια έγκαιρη μεταφορά της προς το ευρύ ελληνόφωνο κοινό. Ο πλούτος των συμπερασμάτων της μελέτης παρέμενε έκτοτε στην περιορισμένη χρήση ενός εξειδικευμένου κύκλου. Με την παρούσα έκδοση η επαφή με το ευρύτερο ελληνόφωνο κοινό εξασφαλίζεται και επισφραγίζεται μέσα από την αυθεντική μεταφορά των σκέψεων του καταξιωμένου ερευνητή καθηγητή Κωνσταντίνου Φλώρου γύρω από το πολύ σημαντικό αυτό ζήτημα.
|
