βοήθεια
Απορίες, βοήθεια
210 32.21.786
χρήστης
Νέος χρήστης;
Εγγραφή τώρα
Εγγεγραμμένος;
Είσοδος τώρα
Εγγεγραμμένος
(0) Προϊόντα
Το καλάθι μου
Switch to English version

Panasmusic Online. ΠΑΠΑΓΡΗΓΟΡΙΟΥ - ΝΑΚΑΣ. Μουσικός Εκδοτικός Οίκος

Μουσικός εκδοτικός οίκος, μουσικά όργανα, μουσικά παρελκόμενα και υπηρεσίες. Ενημερωθείτε και αγοράστε online από το ηλεκτρονικό μας κατάστημα. Καλωσήλθατε διαδικτυακώς!

ΠΑΠΑΓΡΗΓΟΡΙΟΥ - ΝΑΚΑΣ :: Μουσικές εκδόσεις, όργανα και παρελκόμενα
ΤΣΕΤΣΟΣ ΜΑΡΚΟΣ - Νεοελληνική μουσική*
[EPN 1155] ISBN 978-9-607-55484-0

ΜΑΡΚΟΣ ΤΣΕΤΣΟΣ Νεοελληνική μουσική
Δοκίμια ιδεολογικής και θεσμικής κριτικής

EPN 1155
ISBN 978-9-607-55484-0

Σελίδες: 176
Μέγεθος: 170 x 240 mm

Πρόλογος του συγγραφέα
Το ανά χείρας βιβλίο αποτελεί μια συλλογή από κείμενα γύρω από την ελληνική μουσική, γραμμένα, στην αρχική τους μορφή, μεταξύ του 2002 και του 2013. Κοινό πλαίσιο αναφοράς των περισσότερων από αυτά η ιδιαίτερη μοίρα της έντεχνης μουσικής στο νεοελληνικό πολιτικό, κοινωνικό και ιδεολογικό συγκείμενο, με την κρατική αδιαφορία, την κοινωνική περιθωριοποίηση και την ιδεολογική δυσπιστία, έως και εχθρότητα, σταθερές συνιστώσες αυτής της μοίρας. Το γεγονός ότι τα συγκεκριμένα ζητήματα εξετάστηκαν ενδελεχώς στη μονογραφία Εθνικισμός και λαϊκισμός στη νεοελληνική μουσική (Ίδρυμα Σάκη Καράγιωργα 2011), θέτει εύλογα το ερώτημα για την αναγκαιότητα μιας επιπλέον σχετικής με αυτά συλλογής δοκιμίων, όπως η ανά χείρας. Η απάντηση βρίσκεται στη σημασία των ίδιων των ζητημάτων για κοινωνικές ομάδες ευρύτερες του στενού κύκλου της μουσικολογικής επιστημονικής κοινότητας: εκτελεστές, συνθέτες, θεσμικούς παράγοντες, μουσικόφιλους. Η εξειδικευμένη γλώσσα της μονογραφίας, όπου για πρώτη φορά αξιοποιείται βιβλιογραφία από τις κοινωνικές και πολιτικές επιστήμες, εκ των πραγμάτων δυσχέρανε την πρόσβαση όλων αυτών στις σύνθετες διαστάσεις της προβληματικής, καθιστώντας επιτακτική την ανάγκη για μια περισσότερο προσιτή διατύπωση. Από την ανταπόκριση σε αυτή την ανάγκη προέκυψε μια σειρά από κείμενα που δημοσιεύθηκαν σε έντυπα ευρείας πρόσβασης, όπως το Μουσικής Πολύτονον της Ένωσης Ελλήνων Μουσουργών και το ηλεκτρονικό Tar, η συνεργασία με το οποίο ξεκίνησε με πρωτοβουλία του Νότη Μαυρουδή (βλ. «Πρώτες δημοσιεύσεις»).
Οι συγκεκριμένες συνεργασίες ωστόσο, έδωσαν αφορμή να την κριτική πραγμάτευση ιδεολογικών και θεσμικών ζητημάτων που δεν είχαν εξεταστεί στη μονογραφία, όπως: η εκχώρηση ουσιαστικών αρμοδιοτήτων διοίκησης δημοσίων μουσικών ιδρυμάτων σε εκπροσώπους της ιδιωτικής σφαίρας της οικονομίας και η προσπάθεια εφαρμογής νεοφιλελεύθερων πολιτικών σε αυτάo οι ιδιοτυπίες και στρεβλώσεις στα προγράμματα και στο επίπεδο σπουδών των ιδιωτικών μουσικών εκπαιδευτηρίων της χώραςo το ζήτημα της δύσκολης έως αδύνατης πρόσβασης στα μουσικά καλλιτεχνικά αγαθά, στα μουσικά έργα, εξαιτίας της διασποράς τους με μια πληθώρα ανεξέλεγκτων ιδιωτικών μουσικών αρχείωνo οι πρακτικέςθεσμικές συνεπαγωγές αισθητικών δογμάτων του τύπου «η μουσική είναι μία»o οι ιδεολογικές και πρακτικές αντιφάσεις των ηγεσιών διοίκησης μουσικών ιδρυμάτων, αντιφάσεις οι οποίες συνέβαλλαν στη χρόνια υπολειτουργία και την οριστική κατάργηση των ιδρυμάτων αυτών. Ουσιαστικά, όλα αυτά αναπτύσσουν μια παρατήρηση του Απόστολου Κώστιου, διατυπωμένη εμφατικά πριν από μια δεκαπενταετία περίπου: «Κάτι με τους θεσμούς δεν πάει χρόνια τώρα καλά!» (Κώστιος 1999, σ. 173), αλλά και προσπαθούν να απαντήσουν σε μια κρίσιμη ερώτησή του: «Προηγήθηκε στο παρελθόν και ιεραρχείται σήμερα κατά προτεραιότητα η προσπάθεια για την θεμελίωση μιας εθνικής μουσικής παιδείας, ως απαραίτητης προϋπόθεσης για τη δημιουργία εθνικής μουσικής σχολής;» (στο ίδιο, σ. 159). Σε κάθε περίπτωση πάντως, το σύνολο των κατά το μάλλον ή ήττον εκλαϊκευτικών κειμένων του δεύτερου μέρους αναθεωρήθηκε ως προς τις διατυπώσεις και εμπλουτίστηκε με τον απαραίτητο υπομνηματισμό.
Διαφορετική σίγουρα, μολονότι πάντοτε κριτική, είναι η στόχευση του πρώτου μέρους. Σε αυτό, πλην του δοκιμίου για τον Σκαλκώτα, αναδημοσιεύονται, αναθεωρημένα και βιβλιογραφικά ενημερωμένα, κείμενα ειδικότερου μουσικολογικού ενδιαφέροντος, διασκορπισμένα σε συλλογικούς τόμους και πρακτικά συνεδρίων. Τα κείμενα δεν ήταν δύσκολο να χωριστούν σε ενότητες. Δύο από αυτά αφορούν νεωτεριστικές διαστάσεις της μουσικής του Μανώλη Καλομοίρη, όπως διακρίνονται στη δεύτερη, "ιμπρεσσιονιστική" και στην ύστερη φάση της δημιουργίας του (Κωνσταντίνος Παλαιολόγος). Γράφτηκαν με την πεποίθηση πως η έννοια της κριτικής μουσικολογίας δεν ταυτίζεται κατʼ ανάγκη με εκείνη μιας ανελέητης πολεμικής, ισοπεδωτικής καθόσον αρνείται πεισματικά να διασώσει στιγμές καλλιτεχνικής εξαίρεσης, σα να διολίσθαινε η ίδια στην "αξιολογική τυφλότητα" για την οποία κατηγορεί τους θετικιστικούς της αντιπάλους. Η ανάδειξη των εξαιρετικών αυτών στιγμών δεν αναιρεί φυσικά τις ιδεολογικές και θεσμικές αντιφάσεις στις οποίες περιέπεσαν, με τραγικές επιπτώσεις για τους ίδιους και για την υπόθεση της ελληνικής έντεχνης μουσικής, καλλιτεχνικοί ηγέτες και θεσμικοί δρώντες όπως ο Μανώλης Καλομοίρης.
Σε μια δεύτερη ενότητα συγκεντρώνονται δύο σύντομες μελέτες για τον ερμηνευτή Δημήτρη Μητρόπουλο από τη σκοπιά της φιλοσοφίας της μουσικής ερμηνείας, όπως αυτή αναπτύχθηκε κυρίως στο μετά θάνατον δημοσιευμένο έργο του Theodor W. Adorno. Σε αυτές τις μελέτες επιχειρείται, μέσα από την αντιπαραβολή των ίδιων των γραπτών τους, μια αναθεώρηση της διάζευξης του μεγάλου αρχιμουσικού από τον μεγάλο φιλόσοφο, χωρίς φυσικά η αναθεώρηση αυτή να αναιρεί την εγκυρότητα της έτερης άποψης που εστιάζει στις μεταξύ τους διαφοροποιήσεις. Το γεγονός ότι η πρόθεση αυτή έγινε κατανοητή, αποδεικνύεται από την παρότρυνση του Απόστολου Κώστιου να ολοκληρωθεί η μελέτη για τον Μητρόπουλο ως ερμηνευτή του Mahler και να αναγνωσθεί σε επετειακό αφιέρωμα που διοργανώθηκε το χειμώνα του 2011 στη Βιέννη. Πρόκειται, κατά τη γνώμη μου για ένα από τα ελάχιστα, δυστυχώς, δείγματα αμοιβαίας αναγνώρισης δύο επιστημόνων σε ένα περιβάλλον, αυτό της ελληνικής μουσικολογίας, όπου αναπαράγονται ακόμα ένας παρωχημένος μικροαστικός ατομικισμός και φατριασμός, καταλύτες πρακτικών στρέβλωσης και, κυρίως, βιβλιογραφικής αποσιώπησης.
Δύο από τις μελέτες του πρώτου μέρους δεν συμπεριελήφθησαν σε ενότητες. Στην πρώτη επιχειρείται μια κριτική προσέγγιση της εννοιολογικής σύγχυσης γύρω από τη σχέση εθνικισμού και μοντερνισμού (με αναφορά εδώ στην όπερα): καταδεικνύεται η στενή συνάφεια εθνικισμού και νεωτερικότητας και η μερική μόνο κάλυψη του όρου "εθνικισμός" από τον όρο "συντηρητισμός". Στη δεύτερη μελέτη προτείνεται μια επαναπροσέγγιση στο θέμα του μουσικού εκπροσώπου της εθνικής κοινότητας, του "εθνικού συνθέτη" με άλλα λόγια, με κριτήριο αυτή τη φορά όχι την ιδεολογική καθαρότητα (Καλομοίρης), ούτε την de facto κοινωνική αναγνώριση (Θεοδωράκης), αλλά την καλλιτεχνική αξία αυτή καθαυτή, ανεξαρτήτως κοινωνικής αναγνώρισης ή εθνικιστικής αυτοκατανόησης. Στη βάσανο της κανονιστικής αυτής προσέγγισης του εν λόγω ζητήματος, μόνο το έργο του Σκαλκώτα μπορεί να ανταποκριθεί, για λόγους που αναδεικνύουν περίτρανα οι, εντωμεταξύ πολυπληθείς, μουσικοαναλυτικές του προσεγγίσεις. Η σύνδεση της μουσικής ανάλυσης με την καλλιτεχνική αξία, την οποία έχουν αναδείξει θεωρητικοί σαν τον Adorno και τον Dahlhaus, βρίσκει εδώ μια πρώτη εφαρμογή στη νεοελληνική μουσική, αλλά και κανονιστικές συνεπαγωγές για την κριτική κοινωνιολογική προσέγγιση ενός από τους μεγαλύτερους συνθέτες του εικοστού αιώνα και σίγουρα του σημαντικότερου εκπροσώπου του νεοελληνικού μουσικού μοντερνισμού.
Μια τελευταία παρατήρηση αφορά την βιβλιογραφία. Στη μονογραφία, η ανάγκη αξιοποίησης μιας μεγάλης και σύνθετης βιβλιογραφίας από το χώρο των κοινωνικών και πολιτικών επιστημών, προκειμένου για τη συγκρότηση ενός νέου ερμηνευτικού σχήματος για την ιστορία της νεοελληνικής μουσικής, άφησε απέξω ένα μεγάλο μέρος της καθόλα αξιόλογης και πλούσιας εγχώριας μουσικολογικής βιβλιογραφίας. Στην παρούσα συλλογή δοκιμίων έγινε, κατά το δυνατόν τουλάχιστον, προσπάθεια αναπλήρωσης του ελλείμματος. Η αναφορά στην έρευνα δεκάδων παλαιότερων και νεότερων συναδέλφων, συνιστά ούτως ή άλλως ηθική υποχρέωση και επιστημονικό καθήκον, πράγματα δυστυχώς όχι πάντοτε αυτονόητο στη μικρή πλην ολοένα αναπτυσσόμενη μουσικολογική κοινότητα της χώρας μας. Ο "αστικός εκσυγχρονισμός" του πεδίου μας, έστω και καθυστερημένα, πρέπει επιτέλους να προχωρήσει.
Η ένταξη της παρούσας συλλογής δοκιμίων στην αξιόλογη και ιστορική πλέον σειρά μουσικολογικών μελετών, που επιμελείται ο Ομότιμος Καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών Απόστολος Κώστιος, περιποιεί για εμένα ιδιαίτερη τιμή. Εγκώμια αξίζουν και στον εκδοτικό οίκο «ΠαπαγρηγορίουΝάκας» για τη στήριξη που προσφέρει σε μια τέτοια σειρά, και μάλιστα σε καιρούς δύσκολους όπως οι σημερινοί.


Μάρκος Τσέτσος
Άνοιξη 2013

Ενημερωτικό σημείωμα

Όλες οι αναγραφόμενες τιμές είναι τελικές (περιλαμβάνουν ΦΠΑ).

Οι τρόποι πληρωμής περιλαμβάνουν αντικαταβολή (για παραγγελίες από Ελλάδα), κατάθεση σε τράπεζα και πιστωτική κάρτα. Θα κληθείτε να επιλέξετε τρόπο πληρωμής κατά τη διαδικασία παραγγελίας, οπότε και θα πληροφορηθείτε ανάλογα. Το κόστος μεταφορικών ανέρχεται στα 5€.

Ασφαλείς Διαδικτυακές συναλλαγές